Hallo Ma,
vandaag twee afleveringen van VPRO's Boeken opgenomen. De eerste ging over de isoleercel. Twee voormalig psychiatrische patienten die in de isoleercel hebben gezeten hebben daar een boek over geschreven: "Alleen". Het gaat over die isolatie, maar ook over het verschil tussen de gewone wereld die bang is voor het afwijkend gedrag van de psychoticus, en de superwereld die iemand in een waan meemaakt. Erg interessant, vooral ook i.v.m. onze regelmatige gast.
De tweede opname, die overigens als eerste op Pasen wordt uitgezonden, was met Prof. Hans van Oort over het enige jaren geleden teruggevonden Evangelie van Judas, dat onze hele Godsbeleving en Jezusverering op z'n kop zet. Ik citeer de IKON die enige tijd geleden al een programma daar over maakten:
De discipel Judas, die in de christelijke traditie de reputatie van gemene verrader van Jezus heeft gekregen, is in het naar hem genoemde evangelie letterlijk de 'ster'. "Jouw ster is de leidende ster'', zegt Jezus in de tekst over hem. Dat zei dr. Hans van Oort, hoogleraar vroege christendom en gnostiek aan de Radboud Universiteit Nijmegen, donderdag.
Van Oort is de enige Nederlander die de vroegchristelijke tekst, waarvan de Engelse vertaling donderdag in de Verenigde Staten is gepresenteerd, kent. Het in het Koptisch geschreven document gaat terug op een Grieks origineel van voor 180. Het dook eind jaren zeventig op in Egypte, werd het land uitgesmokkeld en uiteindelijk aangekocht door galeriehoudster Frieda Tchachos uit Genève. Het verloren gewaande evangelie was voorheen alleen bekend door het negatieve oordeel erover van kerkvader Irenaeus.
In de tekst van 27 bladzijden in het Engels zegt Jezus over Judas: "Jij zult alle andere (discipelen) overtreffen. Jij zult de mens offeren die mij bekleedt.'' Door Jezus over te leveren, heeft Judas bijgedragen aan bevrijding van Jezus' ware zelf uit Zijn sterfelijke lichaam. Die gedachte tekent het evangelie als een tekst uit de gnostiek, de vroegchristelijke stroming waarin de intuïtieve kennis centraal staat die het ware zelf van de mens vrijmaakt.
De tekst toont volgens Van Oort "een totaal ander Judasbeeld dan dat wat zich in de loop van de eeuwen heeft gevormd''. Hij tekende daarbij aan dat Judas in de oudste lagen van de Bijbelse evangeliën "nog lang niet die gemene en geldzuchtige slechterik en uiteindelijk prototype van de Jood is die de latere traditie van hem heeft gemaakt''.
De omschrijving van Judas als ster stamt uit de van Plato afkomstige theorie dat ieder mens bij de geboorte wordt toegewezen aan een bepaalde ster. Die van Judas is volgens de tekst "de overtreffende ster''.
Over de historische Jezus wordt de lezer van het evangelie van Judas volgens Van Oort niet veel wijzer. Voor de kerken hoeft de tekst naar zijn inschatting geen aanleiding te zijn om hun opvattingen over Jezus bij te stellen. "Hoe je het ook wendt of keert, de Bijbelse evangeliën zijn echt de oudste.''
Het evangelie van Judas bestaat voor een groot deel uit dialogen tussen Jezus en zijn favoriete discipel over onder meer het wezen en de toekomst van mens en wereld. De kruisiging en verrijzenis van Jezus komen er niet in voor. "In de gnostiek is geen plaats voor plaatsvervangend lijden en de opstanding. Het gaat erom dat Jezus jou leert je ware innerlijke zelf te ontdekken.''
Een opvallend aspect noemt Van Oort het feit dat het evangelie van Judas anders dan de Bijbelse evangeliën maar liefst vier keer meldt dat Jezus lachte.
Behalve de vier evangeliën die in het Nieuwe Testament zijn opgenomen, zijn er nog 31 evangeliën bekend. Daarvan zijn er volgens Van Oort ongeveer twintig geworteld in de gnostiek.
Kijken hoor! Ook interessant voor Jan Maree.
groetjes, Geert
